Νιέτοτσκα Νιεσβάνοβα

Μια αληθινή τέχνη δεν μπορεί πια να θεωρήσει και να προσκυνήσει τα μικρά εικονίσματα που σύντριψε ο Nτοστογιέβσκη, ούτε να κλείσει πια το μυθιστόρημα μέσα στο στενό κύκλο της κοινωνίας και των αισθημάτων, ούτε ν’ αφήσει αφώτιστες εκείνες τις ενδιάμεσες και μυστηριώδεις καταστάσεις της ψυχής, που τις πλημμύρισε με το φως του ο ίδιος. Eίναι ο πρώτος που μας έδωσε μια ιδέα του ανθρώπου, που είναι ο ίδιος ο εαυτός μας, κοιταγμένος σε καθρέφτη. Tου σημερινού ανθρώπου που ξεχωρίζει απ‘ τον παλιό, γιατί τα αισθήματά του είναι πιο διαφοροποιημένα και γέρνει κάτω απ’ το βάρος μιας γνώσης, που δεν την είχανε ποτέ οι προγενέστεροί του. Kανένας δεν μπορεί να ξέρει πόσο πλησιάσαμε τους ήρωες του Nτοστογιέβσκη μέσα σε εβδομήντα χρόνια, δηλαδή από τότε που πρωτοφάνηκαν τα βιβλία του, πόσες απ’ τις προφητείες του και τα προαισθήματά του πραγματωθήκανε μέσα στο αίμα μας και μέσα στο πνεύμα μας. Ίσως οι άγνωστες χώρες που τις πρωτοπάτησε αυτός, να ’ναι πια η πατρίδα μας.